Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Lideri Şemsi Bayraktar; biber, kabak, karpuz, fıstık, badem ve domatesteki fiyat düşüşleri ve pazarlama sıkıntıları hakkında manzaralı basın açıklaması yaptı.
“Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak kuruluşumuzdan bu yana ülkemiz genelinde 755 Ziraat Odası aracılığıyla çiftçilerimizin yaşadığı problemleri gündeme getiriyor, çiftçilerimizin problemlerine tahlil olmak için onların sesi olmaya çalışıyoruz” diyen Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Çiftçilerimiz, her geçen gün artmaya devam eden girdi, lojistik, personellik üzere üretim maliyetlerine ek olarak değişen iklim şartları nedeniyle çok sıcaklık, şiddetli yağış, dolu, fırtına, don üzere doğal afetlere artık çok daha fazla maruz kalıyor. Lakin fedakâr çiftçilerimiz, tüm bu olumsuz şartlara karşın bu yıl da üzerine düşeni yaptı ve üretmeye devam etti.”
Bayraktar, “Ağustos ayı prestijiyle birçok ziraî eserde hasat devam ediyor. Fakat görüyoruz ki çiftçilerimiz bin bir emekle ürettiği eserini pazarlayamıyor. Düşük kalan üretici fiyatları üreticilerimizin belini büküyor. Bugün birçok ziraî eserde üretilen eser ya maliyetine ya da daha düşük fiyata tarladan çıkarken pazarda ve markette katlanmış bir fiyatla karşımıza çıkıyor” diye konuştu.
Bayraktar, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Üreticilerimiz, üretimden pazarlamaya, fiyat oluşumuna kadar pek çok problemle karşı karşıya kalıyor. Bu dönem biber, kabak, karpuz, fıstık, badem ve domatesteki fiyat düşüşleri de üreticimizi mağdur ediyor. Bu durum hayra alamet değildir. Fiyatı düşen eserler yüzünden üreticilerimiz üretimden vazgeçecek. Önümüzdeki dönem tüketicilerimiz bu eserleri kıymetli yiyecektir.”
“Ülkemizin biber üretimi yıllar prestijiyle artmaya devam ediyor”
Bayraktar, şu sözlere yer verdi: “Ülkemizde geçen yıl 3 milyon ton biber üretildi. Üretilen biberin yüzde 52’sini kapya biber, yüzde 30’unu sivri biber, yüzde 13’ünü dolmalık biber ve yüzde 5’ini çarliston biber oluşturdu. Ülkemizin biber üretimi yıllar prestijiyle artmaya devam ediyor. 2010 yılında 1,9 milyon ton olan biber üretimi 2023 yılında yüzde 55 oranında artarak 3 milyon tona çıktı. Lakin üretimde böylesine bir artış yaşanırken tüketimde tıpkı oranda artış görülmüyor. Ortaya çıkan bu arz fazlalığı ve talebin artmaması biberde üretici fiyatının düşmesine sebep oldu.”
İhraç edilemeyen kabak iç piyasaya da pazarlanamadığını belirten Bayraktar, “Nakliye maliyetlerinin yüksek olması ve kabakta kar marjının düşük olmasından ötürü tüccarlar kabak alımına yanaşmıyor. Kabak, olgunlaştıktan sonra 1 hafta içinde kesilmediği takdirde özelliğini kaybettiğinden üreticilerimiz kabaklarını hayvanlara yem olarak vermek zorunda kalıyor” tabirini kullandı.
Karpuzda arzın yüksek talebin ise düşük seyretmesinin fiyatları düşürdüğünü tabir eden Bayraktar, “Diğer taraftan tüketimin yeteri kadar olmaması tüccarın alım yapmak istememesine neden oluyor. Benzeri durum kavun fiyatlarında da görülmekte olup kavun fiyatları 6 ila 8 lira, karpuz fiyatları Antalya bölgesinde 4 ila 7 lira ortasında seyrediyor. Lakin öbür bölgelerde üstte bahsedilen nedenlerden ötürü karpuz fiyatı 3 liraya kadar düştü” halinde konuştu.
Bayraktar, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Antep fıstığında bu yıl yüksek rekolteye bağlı arzdaki artışla birlikte fiyatlar geriledi. Hali hazırda piyasada alıcılar, ucuz fiyatla aldıkları Antep fıstığını stok yapıyor. Eser arzının bitmesiyle birlikte yaptıkları bu stoku yüksek fiyatla piyasaya sürerek haksız çıkar sağlamanın peşindeler. Fiyatların daha fazla düşmesinin önüne geçmek için Toprak Mahsulleri Ofisi devreye girmeli, ihracat kanalları zorlanmalıdır.”
Bayraktar, salçalık domateste üretim alanlarının arttığını bildirerek, “Buna ek olarak geçtiğimiz dönemlerde salça ihracatına getirilen kısıtlamalar nedeniyle salça fabrikalarıyla sorun yaşayan çiftçilerimizin mağduriyeti, bu dönem yasak kaldırılmış olmasına karşın devam ediyor. Fabrikalar bir yandan daha az sayıda üreticiyle mukavele yaparken başka yandan mukavele yaptığı üreticilere yüksek fire oranları çıkararak üreticilerimizi mağdur ediyor” diye konuştu.
Yaş zerzevat ve meyvede problemlerin yaşandığını belirten Bayraktar, “Ülkemiz tüm bölgelerinde uygun iklim ve ekolojik şartların yanı sıra geniş tarım yerlerine sahiptir. Topraklarımız çabucak hemen tüm ziraî eserlerin üretimine imkân vermesine karşın, yaşanan ekonomik problemler üretimi sekteye uğratıyor. Tarlada 5-10 liraya satılan eserin markette 4-5 kat fazlaya satılması kabul edilemez. Ülkemizde tarım kesimi için aktif bir pazarlama sistemi ve tertibin kurulamamış olması, mevcut sistemin ise ortacılar tarafından denetim ediliyor olması, eser kayıplarına neden oluyor. Öbür taraftan bu durum üretici-tüketici niteliğindeki geniş toplum kesitlerinin çıkarlarını olumsuz etkiliyor” halinde konuştu.