Gazetemiz muharriri Barış Terkoğlu, bugünkü ‘Öyleyse kara kutuyu açıyorum’ başlıklı köşe yazısında Siemens’in kazandığı Yüksek Süratli Trenseti ihalesindeki 10 milyon Euro’luk rüşvet tartışmasına ait edindiği yeni bilgileri paylaştı.
Terkoğlu’nun yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Siemens Türkiye ile iki eski çalışanı ortasındaki iş davasında kapalılık kararı verilmesiyle başlayan kıssayı anlatmıştım. Karar, Siemens’in talebiyle, TCDD’nin ziyan görebileceği beyanlar nedeniyle alınmıştı. Dava, Siemens’in TCDD’den aldığı, yaklaşık 60 milyon Avroluk yüksek süratli tren (YHT) ihalesini hatırlatmıştı.
“Neden?” derken Siemens’in YHT ihalesiyle ilgili iç soruşturma raporuna ulaşıp yazdım. Soruşturma, Siemens’in Kolin ile kurduğu iştirakteki rüşvet ihbarı nedeniyle yapılmıştı. İhbarda “Siemens Türkiye’nin, alt tedarikçi Kolin’e, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) yetkililerine rüşvet dağıtması için fazla ödeme yaptığı…” sözleri yer alıyordu. “Yüzde 30 Türk devlet görevlilerine, yüzde 20 Kolin’e, yüzde 20 TCDD yetkililerine, yüzde 20 ise Siemens ile Kolin’i buluşturan aracılara, yüzde 10 ise Siemens Türkiye’nin yöneticilerine” diye devam ediyordu.
İddiayı inceleyen Siemens soruşturmacıları, rüşvet argümanlarını belgeleyemedi. Lakin Siemens’in Kolin’e yaptığı ödemeleri tutarsız buldu. “Siemens, Kolin’e, işini yapmamasına karşın neredeyse tüm mukavele meblağında ödeme yaptı” tespitinin yapıldığı soruşturmanın akabinde, Siemens mukaveleyi feshetti. Kolin’den ödemelerini geri almak için Memleketler arası Tahkim Mahkemesi’ne başvurdu. Bu ortada, rapor sayesinde Siemens’in, Kolin’i “yüksek riskli şirket” olarak tanımladığı anlaşıldı.
Yazıların sonunda TCDD’ye bir davette bulundum: “TCDD, çabucak gidip mahkemeye başvurmalı, kamu ismine tüzel sürece dahil olmalı.”
Sonra ne mi oldu?
TCDD mahkemeye gitmediği gibi Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu bana dava açtı. Ben Karaismailoğlu’na bir suçlamada bulunmamıştım. Hatta Anadolu Ajansı’ndan alıntıladığım ihale duyurusu hariç yazıda ismi bile geçmiyordu. Fakat, niyet gerçeğin üstünü örtmek olunca sonuç bu oluyordu.
Gelelim yeni evraklara…
LOBİ İÇİN ANLAŞMIŞLAR
Evet, iş evrakında kapalılık kararı vardı. Ancak eski çalışanların Siemens’e açtığı bir diğer dava daha olduğunu fark ettim. O davada zımnilik kararı alınmamıştı. Haliyle evrakları açıktı.
“Orada ne buldun” derseniz, çok şey yanıtını verebilirim.
Şöyle anlatayım…
Ulaştırma Bakanlığı, YHT’leri yaygınlaştırma niyetini açıkladığında Siemens bu işe talip olmuştu. Elbette Alstom başta olmak üzere dişli rakipleri vardı. İşte o dava evrakında, Siemens’in ihaleleri almak için, yapabileceklerini konuştuğu e-posta yazışmaları var.
“Bay Karaman’a, Siemens lehine olmayan rastgele bir karara reaksiyon göstereceğimizi, çok net bir biçimde belirttik.”
Siemens yazışmalarından, şirketin, YHT projelerinde, kendisini doğal temsilci üzere gördüğü anlaşılıyor. Lakin ihalenin alınması için asıl kritik tabir şu:
“Birinci yol, projeleri etkileyebilecek ve lobi yapabilecek ortağı dahil etmemizdir. YHT için gitmek istediğimiz yol bu.”
Yani ihaleyi almak için Siemens lehine lobi yapabilecek, süreci etkileyebilecek bir ortak aranıyor. Elbette bu ortağın Kolin olması sonucu çıkmış. Reuss şöyle yazmış: “İhale öncesi işbirliği konusunda prensipte anlaştık.”
KOLİN İLE HÜKÜMETİ KONUŞMUŞLAR
Gayet net anlaşıldığı üzere, ihaleler yalnızca salonlarda el kaldırarak kazanılmıyor. Lobicilik bu işin modülü.
Üstelik bu tek bir mailde de yazmıyor. Bundan evvel, 5 Kasım 2014’te Yönetici Ralf Wehrberger tarafından gönderilen mailde, Kolin ile açıkça bu iş için görüşüldüğü yer alıyor:
“Seçimler Mayıs 2015’te olacağından, lobi faaliyetleri bu müddetle sonlu. Bugünden itibaren üç ay mühlet var. O vakte kadar ihalenin açılması gerekiyor. Yoksa ihale, yeni hükümet tarafından, seçimlerden sonra yapılacak.”
Sadece bu kadar değil. Seçimler mayısta değil haziranda oldu. Fakat hükümet kurulamadı. Kasım ayında tekrarlanan seçimleri AKP aldı. İşte bu devirde Siemens yöneticileri Türkiye’ye bir ziyaret daha yapmış.
Siemens yöneticileri Ernst Reuss ve Michael Vester’in ziyaretlerinin özeti, e-postalarda yazıyor:
“Kolin ile seçim sonuçlarını, siyasi ortamı ve YHT seti üzerindeki Kolin&Siemens işbirliğinin yanı sıra gelecekteki ihalelere tesirini görüştüler.”
Mailde görüşmenin Kolin Yönetim Kurulu üyesi Veysi Koloğlu ve Tolga Koloğlu ile yapıldığı yazıyor.
Henüz bakan belli olmasa da kimin bakan olma ihtimalinin olduğu görüşmede sorgulanmış. Muhtemel bakanların da Kolin ile ortasının yeterli olduğu yazılmış. Yetmemiş, rakiplerin Türkiye’deki YHT ihalesinden nasıl uzak tutulacağı, Siemens için en avantajlı ihalenin Ulaştırma Bakanlığı’ndan nasıl çıkacağı konuşulmuş. Çalışılan strateji için Kolin’in lobi yapacağı açıkça söylenmiş.
28 Kasım 2016 tarihli bir diğer mailde ise Joe Kaiser’e hitap edilmiş. Ocak 2017’de yapılacak Davos toplantısına, dönemin başbakanı Binali Yıldırım’ın katılma olasılığından bahsedilmiş. YHT ihalesi için Yıldırım’la görüşmek için randevu ayarlanmaya çalışılmış.
ALMANLAR DA KATILDI
Siemens mailleri her şeyi özetliyor. Şirket, Türkiye’deki YHT ihalesini almak, Alstom üzere rakiplerini Türkiye pazarının dışında bırakmak için ağır bir siyasi lobi faaliyeti yapmış. İhaleyi aslında tek başına kazanmış görünse de süreci hükümete yakın Kalyon şirketi ile birlikte götürmüş. Her şeyden Almanya’daki yöneticilerin haberi olduğu üzere, onlar da bu sürecin etkin katılımcısıymış. Süreçle ilgili rüşvet tezleri ayyuka çıkınca çabucak bir iç soruşturma açılmış. Bu soruşturmada Kalyon’la işbirliğinin içeriğine girilmeden, “Karşılıksız işe para ödedik” diyerek sorun tanım edilmiş. Olay da Türkiye’de iki çalışana yıkılarak eller yıkanmaya çalışılmış.
Şimdi her şey anlaşıldı mı? Görmek için gözden çok niyet gerekiyor. Zira göze perde indiren, görüneni saklama dileğinden öbür bir şey değil”