Pazar günü Kremlin yanlısı blog müellifi Vladlen Tatarsky‘nin St Petersburg’da meydana gelen bir patlamada ölmesi Rusya’yı şoke etti. Bu kısa sayılacak aralıklarla kıymetli sağcı figürlere yönelik gerçekleşen ikinci suikast. Bilindiği üzere bir müddet evvel de tekrar çok sağcı Rus milliyetçisi Aleksander Dugin’in kızı Darya Duginova da (muhtemelen babasının asıl maksat olduğu) bir akında hayatını yitirmişti. Dugina ile Tatarsky’nin tıpkı etraflarda hareket ettikleri, birçok defa birlikte görüntülendikleri de biliniyor.
Sovyet isimli sağcı
Asıl ismi Maxim Fomin olan, Donbass doğumlu Tatarsky, Victor Pelevin’in tanınan bir romanında geçen Vladlen ismini kullanıyordu. (Bu ortada 1917 Ekim ihtilalinden sonra, yeni doğan çocuklara bu ismin çok sık konduğunu anımsatayım; Vladimir İlyiç Lenin’in isminden türetilmiştir Vladlen. Marx ile Engels’in isminden Marksena, Marx ile Lenin’in isminden Marlen’in türetilmesi üzere. Ancak en hoşuma giden Marx, Engels, Lenin, Oktobor Revoluton sözcüklerinden türetilmiş Melor adıdır). Takma isim olarak aldığı Vladlen’le yani Vladimir Lenin’in fikriyle uzaktan yakından ilgisi yok doğal Tatarsky’nin. Savaş kışkırtıcısı, çok milliyetçi bir figürdü.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Tatarsky’nin konuşma yaptığı bir kafede kendisine armağan edilen altın bir büstün içine konulmuş el imali patlayıcı ile öldürülmesinden Ukrayna’yı sorumlu tuttu. Fakat Tatarsky’nin Kremlin’i sık sık Ukrayna savaşında başarısız olmakla eleştirdiğini hatırlatanlar pekala bir iç çatışmaya kurban gitmiş olabileceğini de düşünüyor. Suikasti gerçekleştirdiği teziyle gözaltına alınan Darya Trepova isimli bayanın Ukrayna zımnî servisleriyle bağının olup olmadığı şimdi net değil. Trepova’nın geçen yılın Şubat ayında savaş tersi bir şovda göz altına alındığı biliniyor.
Eski savaşçı yeni ‘sivil’
Ukayna’nın yaptırım uyguladığı Tatarsky sivil fakat bir manada askeri maksat bile sayılabilecek bir figürdü. Zira Donbass’ta Rus güçlerine katılıp savaşmıştı. Fanatik bir milliyetçiydi. Konuşma yaptığı sırada patlamanın gerçekleştiği kafenin Rus paralı askerlerden oluşan Wagner Grubu’nun lideri Yevgeny Prigozhin‘e ait olması bile kişiliği hakkında bir ipucu verebilir. Bu ortada Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı yönetme stiline sert tenkitler yapmasıyla bilinen Prigozhin’in Ukrayna’yı suikasttan sorumlu tutmaktan kaçınarak olayı Kiev hükmetiyle ilgisi olmayan bir küme radikalin işi olarak değerlendirmesi son derece dikkat cazibeli.
St. Petersburg’un anlamı
Rusya’nın ikinci kentinin merkezinde gerçekleştirilen suikast, Putin’in hem memleketi hem de birinci defa isminin duyulduğu yer olan St Petersburg açısından da sembolik bir mana taşıyor. Bu ortada akına karşı kimi etraflarda intikam alınması davetlerinin yapıldığı belirtiliyor. Örneğin Russia Today’in genel yayın yönetmeni Margarita Simonyan “Şimdi ne olacak? Unutacak mıyız? Affedecek miyiz?” diyerek epey kışkırtıcı tonda konuşmalar yapıyor.
Kiev’in hem Dugina hem de Tatarsky suikastlerinde parmağının olma mümkünlüğü oldukça yüksek. Zira iki figürün de öldürülmesi Ukrayna’nın işine yarıyor. Mensupları ABD tarafından eğitilmiş Ukrayna zımnî servis elemanlarının suikastler gerçekleştirme yetenekleri de son derece yüksek. Ukrayna içnde de muhaliflerin ortadan kaldırıldığı bilinmedik değil. Bu nedenle Kiev’in “olağan şüpheli” olmasından doğal bir şey yok.
Ancak, savaştan evvel de iç çalkantılar yaşanan Rusya’da Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kendisine yönelik en küçük tenkitte muhatabını ortadan kaldırdığı ya da etkisizleştirdiği de sır değil. Tatarsky’nin son vakitlerde son derece sert bir Putin eleştirmeni olduğu düşünüldüğünde ortadan kaldırılmasında kremlin’in de işine fayda bir taraf olduğu akla gelebilir.
Suikastin Rusya’daki siyasi çatışmalarla kontaklı olduğunu söyleyenlere de inanmak için çok neden var.