Türkoloji üzerine araştırmalar yapan Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Necati Demir, Çorum’da da bir dizi çalışma gerçekleştirdi. Demir, araştırma seyahatleri sırasında, Çorum’un yüksek noktasındaki ormanda çok sayıda balbalların yer aldığı toplu mezarlık ve kurganlarla karşılaştı.
Cep telefonu kamerasıyla alanı kayda alan Demir, toplu mezarların 1071 öncesi Türk mezarlığı, kurganların ise Göktürk devrine ilişkin olduğunun değerlendirdiğini aktardı. Manzaraları ‘Çorum’da 1071 öncesi Türk mezar ve kurganları. Salur damgalı’ notuyla toplumsal medyadan paylaşan Demir, bölgenin müdafaaya alınarak, hafriyat çalışması başlatılması için ilgili kurumlara müracaatta bulunacağını söyledi.
‘SİT ALANI YAPILMALI’
Define avcılarının talan etmesinden telaş duyduğu için keşif tezinde bulunduğu alanın adresini vermeyen Prof. Dr. Demir, çocuk mezarı bulunmadığını, bölgenin muhtemelen savaş sonrası oluşturulmuş şehitlik olabileceğini söyledi. Toplu mezarlığın taş yapısının Altay ve İlah Dağları’ndaki kurganlara çok benzediğini kaydeden Demir, “Balbal taşları çok yıpranmış, erimiş adeta. Türk kültürü ögesi olduğu balballardan belirli. Çok geniş bir alan. Evet, bir hafriyat yapmadan 1071 öncesi olabileceğini söylememin nedeni kurganlar. Bu kurganlar Altay Dağları, İlah Dağları’ndaki kurganlara benziyor. Hafriyat yapılması gerekir. 1071 öncesi, diye düşündüğüm bir toplu mezarlık fakat en hakikat bilgilere hafriyat yapıldıktan sonra ulaşılabilecektir. Bir an evvel sit alanı yapılmalı, muhafaza altına alınmalı” diye konuştu.
‘TÜRK TARİHİNİN PARÇASI’
Prof. Dr. Demir, mezarlığın tam manasıyla Türk tarihinin modülü olduğuna dikkat çekerek, “Bu mezarlık, tam manası ile Türk tarihinin bir modülü durumundadır. Mezarların başlarında 2 metreye varan yükseklikte balbal taşları bulunmaktadır. Mezarların başına balbal taşı koymak Köktürk ve Uygur devleti periyodundan kalma bir Türk geleneğidir. Ayrıyeten mezarlığın çabucak bitişiğinde Köktürk devri geleneği ile düzenlenmiş 2 adet de kurgan bulunmuştur. Türk geleneklerine nazaran düzenlenmiş kurganlar ile mezar taşları, buranın Türk kültürünün bir kesimi olduğunu hiç kuşkuya yer koymayacak derecede ispatlamaktadır” dedi.
Kurganlara ait de değerlendirmede bulunan Demir, “Çorum’daki sahipsiz bu mezarlık, mezar başlarındaki çok yüksek balballara nazaran iki periyot ortasında oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Kurgan, korumak sözcüğünden türetilmiş Türkçe bir sözcük olup ölülerin korunması için oluşturulan mezarlara denmektedir. Kurganlar, kıymetli şahıslar için inşa edilen mezarladır. Bütün bunlara dikkat edildiğinde Çorum yakınlarında tespit edilen mezarlığın 1071 yılı öncesi Anadolu’ya gelip yerleşen Türklere ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Mezarlıkta çocuk kabri olmadığı için bir savaş sonrası oluşturulduğu düşünülmektedir” diye konuştu.