ANKARA – Türkiye; cumhurbaşkanlığı seçimini ikinci tipe taşımış olsa da parlamentoda vazife alacak milletvekillerini 14 Mayıs’ta belirledi. Seçildikleri kentleri 5 yıl boyunca Meclis’te temsil edecek, ülkenin bütçesini belirleyecek, herkesin hayatını etkileyecek kararlara el kaldıracak ya da itiraz edecek 600 milletvekili mazbatalarını almaya başladı.
16 SİYASİ PARTİ MECLİS’TE
Seçim sürecinde yüklü olarak 5 ittifakın temsilcilerinin propaganda çalışmalarına, mitinglerine tanıklık etsek de yeni periyotta Meclis’te tam 16 siyasi parti temsil edilecek. Buna nazaran Cumhur İttifakı bünyesindeki 5 siyasi parti AK Parti, MHP, DSP, Tekrar Refah ve HÜDA-PAR olurken Millet İttifakı bünyesindeki 6 siyasi parti de CHP, İYİ Parti, DEVA, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrat Parti olarak Meclis’te yer alacak. CHP listelerinden seçime giren Mustafa Sarıgül liderliğindeki Türkiye Değişim Hareketi’ni temsil ederken Emek ve Özgürlük İttifakı bünyesindeki 4 siyasi parti Yeşil Sol Parti, TİP, TÖP, EMEP de Meclis’in öteki partileri olacak.
SALI GÜNLERİ KÜME TOPLANTILARINA BİR YENİSİ EKLENİR Mİ?
Meclis denilince birinci akla gelen küme toplantılarının yapılabilmesi için en az 20 milletvekiline sahip olmak ve bir küme kurmak gerekiyor. Meclis’te grubu bulunan bir parti olmak, genel konseydeki kelam hakkından kurullardaki temsiliyete kadar siyasi partilere pek çok avantaj sağlıyor.
Yeni devirde de tıpkı geçen periyot olduğu gibi AK Parti, CHP, Yeşil Sol Parti, MHP ve İYİ Parti küme kurmaya hak kazandı. Lakin kulislerde CHP listelerinden Meclis’e girerek toplamda 37 sandalye kazanan DEVA, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’nin bir çatı parti altında birleşerek küme kurabilecekleri dillendiriliyor. Bu kulis bilgisi gerçekleşirse salı günleri yapılan küme toplantılarına bir yenisi eklenecek.
EN ‘SAĞCI’ MECLİS Mİ OLUŞTU?
16 siyasi partinin ideolojilerine “kabaca” bir politik okumayla bakıldığında partilerin 10’unun siyasi yelpazenin sağında, 6’sının ise solunda olduğu görülüyor. Meclis’teki sandalye dağılımıysa Meclis’in ideolojik istikrarının sağ partiler ve bu partilerin milletvekillerinin lehine şekillendiğini net bir biçimde ortaya koyuyor. Kendisini “milliyetçi”, “muhafazakar” ya da “milliyetçi-muhafazakar” olarak tanımlayan en az 404 milletvekilinin Meclis’e girmiş olması, tarihin “en sağcı”, “en milliyetçi”, “en muhafazakâr” meclisinin oluştuğu yorumlarını beraberinde getiriyor. Üstelik bu 404 milletvekilinden en az 9’u (HÜDA-PAR ve Tekrar Refah partisinden Meclis’e giren 9 milletvekili) siyasal İslam’ın “radikal” olarak tanımlanan geleneklerinin temsilcisi ya da sempatizanı.
Tablonun bu halde özetlenebileceği 28’inci periyot Meclis’inde siyasi partilerin milletvekili dağılımı şöyle:
Cumhur İttifakı: 323
AK Parti: 268 (DSP-1, HÜDA-PAR-4)
MHP: 50
Yeniden Refah: 5
Millet İttifakı: 212
CHP 169 (DEVA-14, Gelecek Partisi-10, Saadet-10, DP-3, ÂLÂ Parti-1, TDH-1)
İYİ Parti: 43
Emek ve Özgürlük İttifakı: 65
Yeşil Sol Parti: 61 (EMEP-2, TÖP-1)
TİP: 4
Baraj problemini aşmak için öteki siyasi partilerin listelerinden seçime giren siyasi partilerin milletvekilleri, listelerinden seçime girdikleri partilerden ayrılırsa Meclis’teki sandalye dağılımı şöyle şekilleniyor:
AK Parti: 263
CHP: 130
Yeşil Sol Parti: 58
MHP: 50
İYİ Parti: 44
DEVA: 14
Gelecek Partisi: 10
Saadet Partisi: 10
Yeniden Refah: 5
HÜDA-PAR: 4
TİP: 4
DP: 3
EMEP: 2
DSP: 1
TDH: 1
TÖP: 1
BAKANLAR VEKİL OLDU
600 milletvekili ortasında kabineden 15 bakan bulunuyor. Süleyman Soylu, Hulusi Akar, Murat Kurum, Bekir Bozdağ, Mevlüt Çavuşoğlu, Derya Yanık, Vedat Alım, Fatih Dönmez, Mehmet Kasapoğlu, Nurettin Nebati, Mahmut Özer, Mustafa Varank, Mehmet Muş, Adil Karaismailoğlu ve Vahit Kirişçi’nin yanı sıra Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay da yürütmeden yasamaya geçen isimler ortasında. Kulislerde Cumhur İttifakı çoğunluğu aldığı için yeni periyotta bakanların komite başkanlığına getirilmesi, Fuat Oktay’ın Meclis Başkanı olarak görev yapması, Hulusi Akar başta olmak üzere birtakım isimlerin milletvekilliğinden istifa ederek kabineye geri dönebileceği konuşuluyor.
KADIN TEMSİLİ ARTTI, BİRİNCİ YEŞİL SOL
Meclis’in yeni periyodunda bayan temsil oranının artmış olması dikkat çekti. Geçtiğimiz periyot 100 olan bayan milletvekili sayısı bu periyot 121’e çıktı. AK Parti’den 50, MHP’den 4, CHP’den 30, YETERLİ Parti’den 6, Yeşil ve Sol Parti’den 30, Türkiye Personel Partisi’nden ise 1 bayan milletvekili Meclis’te yer alırken bayan milletvekili sayısının toplam milletvekili sayısına oranı en yüksek olan parti yüzde 50 ile Yeşil ve Sol Parti oldu.
EN GENÇ VEKİL AK PARTİ’DE, EN YAŞLI BAHÇELİ
30 yaş altında 5 milletvekilinin yer alacağı Meclis’te en genç milletvekili 25 yaşındaki AK Partili Zehranur Aydemir oldu. En yaşlı üye ise geçen devir olduğu üzere bu dönemde MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli.
5 VEKİLDEN BİRİ AVUKAT
Meslek gruplarına nazaran incelendiğindeyse Meclis’te avukatların dikkat çeken üstünlüğü var. 600 milletvekilinin 123’ü, yani Meclis’in yüzde 20,5’i avukat. Bir öteki tabirle 5 milletvekilinden biri hukukçu.
FUTBOLCULAR, GAZETECİLER, SANATÇILAR
Kamuoyunun yakından tanıdığı birtakım isimler de bu devir Meclis sıralarında olacak. Eski futbolcu Ünal Karaman; Türkiye eski hoşu Seda Sarıbaş, müzisyen Yücel Arzen, oyuncu Bahadır Yenişehirlioğlu; gazeteciler Cengiz Çandar, Şebnem Bursalı, Hulki Cevizoğlu, Ayşegül Doğan milletvekili seçilen isimler ortasında.
CEZAEVİNDEN BİR MİLLETVEKİLİ
Yeni periyotta Meclis’e girmeye hak kazanan isimlerden biri de TİP listelerinden seçim yarışına giren ve Seyahat davasından tutuklu bulunan avukat Can Atalay. Kesin sonuçların açıklanmasının akabinde Can Atalay’ın tahliye müracaatında bulunması bekleniyor. Anayasa’ya nazaran Atalay’ın tahliye edilerek Meclis çalışmalarına katılması gerekiyor.
YENİ ANAYASA VAADİNİN GERÇEKLEŞMESİ ZOR
Seçim sürecinde muhalefetin en büyük vaadi Meclis’i işlevsizleştirdiği eleştirisini yaptıkları Cumhurbaşkanlığı Sistemi’nden -kamuoyunun tarifiyle başkanlık sisteminden- parlamenter sisteme dönüş oldu ve bunun ön şartı da anayasa değişikliğiydi. Fakat 14 Mayıs seçiminin akabinde muhalefet, anayasayı değiştirecek çoğunluğu sağlayamadı. Hasebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, çalışmalarını bir periyot daha Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi eşliğinde yürüteceği katılaştı.
Anayasa değişikliği, iktidarın da vaatleri ortasındaydı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sivil ve özgürlükçü bir anayasayı seçimden sonra kesinlikle Meclis’in gündemine getireceklerini sık sık lisana getirdi. Hatta ittifak ortağı MHP’nin 100 unsurluk anayasa taslağı bile hazırdı. Lakin tıpkı muhalefet üzere iktidar da Anayasa’yı değiştirecek çoğunluğu elde edemedi. Hasebiyle ikinci tıp cumhurbaşkanlığı seçimini hangi aday kazanırsa kazansın yeni bir anayasa vaadinin hayata geçme ihtimali bir epey düştü.